Twórca "500+" o kryzysie demograficznym. Mówi, co pomoże Polsce
To nie świadczenia socjalne odwrócą problem kryzysu demograficznego. Tak twierdzi prof. Julian Auleytner, twórca programu 500 plus, wskazując inny kierunek.
Profesor Julian Auleytner, ekonomista i autor koncepcji programu Rodzina 500 plus udzieli wywiadu serwisowi "Fakt". Tłumaczy w nim, że świadczenie od początku miało przede wszystkim ograniczać ubóstwo. Podkreśla, że jego celem nie było zwiększanie liczby urodzeń. Mimo rozbudowy systemu wsparcia rodzin i podniesienia kwoty świadczenia, Polska wciąż notuje spadek liczby narodzin i pogłębiające się problemy demograficzne.
Auleytner ocenia, że wsparcie finansowe nie skłoni Polaków do posiadania większej liczby dzieci. Jego zdaniem decyzje prokreacyjne nie wynikają głównie z bodźców ekonomicznych. Ekonomista podkreśla, że sprowadzanie motywacji do posiadania potomstwa wyłącznie do wysokości świadczeń deformuje obraz rodziny i nie odpowiada rzeczywistym dylematom życiowym młodych ludzi.
Co może realnie pomóc Polsce?
Jako realną drogę wyjścia z kryzysu demograficznego profesor wskazuje zmianę polityki migracyjnej. Zaznacza, że zapaść potrwa tak długo, jak długo w Polsce nie będzie akceptacji dla społeczeństwa wielokulturowego i osiedlania się młodych osób z innych krajów. Przywołuje przykład Malty, gdzie wzrost liczby mieszkańców o ponad 100 tys. osób osiągnięto dzięki stworzeniu dobrych warunków dla młodych i zamożnych imigrantów.
Ekonomista zwraca też uwagę na zmianę stylu życia Polaków. Wzrost zamożności sprzyja stawianiu na karierę i cele indywidualne kosztem zakładania dużych rodzin. Jednocześnie rosną wyzwania wychowawcze, takie jak uzależnienie od mediów i choroby cywilizacyjne. Auleytner podkreśla, że "nie wystarczy posiadać dzieci, trzeba je wychować, a nie oddawać wychowanie w macki internetu i telefonu komórkowego".
Program 500 plus
Program 500 plus ruszył wiosną 2016 roku. Początkowo przysługiwał na drugie i kolejne dziecko oraz na pierwsze w uboższych rodzinach. W 2019 roku rząd Zjednoczonej Prawicy rozszerzył go na wszystkie dzieci, likwidując próg dochodowy. W 2023 roku obecna koalicja podniosła świadczenie do 800 zł miesięcznie. Auleytner zaznacza, że pierwotnie proponował kwotę 400 zł, powiązaną z wartością 100 euro.
Według profesora zasadniczym zadaniem 500 plus była walka z biedą, a nie poprawa dzietności. Zwraca uwagę, że dopiero później do programu dopisano cel pronatalistyczny, który – jak wynika z danych – nie został spełniony. Statystyki GUS pokazują, że w pierwszych trzech kwartałach 2025 roku urodziło się w Polsce 181 tys. dzieci, o 11 tys. mniej niż rok wcześniej. Na każde 10 tys. mieszkańców ubywa już 30 osób.
