Nagroda Nobla z ekonomii w 2025 roku przyznana. Oto laureaci
Joel Mokyr, Philippe Aghion i Peter Howitt zostali wyróżnieni tegoroczną Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii. Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała im to prestiżowe wyróżnienie za badania wyjaśniające mechanizm zrównoważonego wzrostu gospodarczego, napędzanego innowacjami.
W ocenie komitetu noblowskiego prace laureatów pokazały, że utrzymanie stałego wzrostu gospodarczego wymaga świadomego kształtowania warunków sprzyjających postępowi technologicznemu. Prof. John Hassler, przewodniczący komitetu, zwrócił uwagę, iż przez większość historii ludzkości dominowała stagnacja, a dopiero w ostatnich dwóch stuleciach pojawił się ciągły rozwój, stymulowany kolejnymi wynalazkami i odkryciami. Wymienił m.in. nowe techniki medyczne, bezpieczniejsze pojazdy, lepszą żywność, nowoczesne oświetlenie i ogrzewanie, a także internet jako przykłady transformacji, które diametralnie poprawiły jakość życia.
Naukowe fundamenty nagrodzonych teorii
Joel Mokyr, reprezentujący Northwestern University w USA, został nagrodzony za wskazanie historycznych uwarunkowań niezbędnych do utrzymania zrównoważonego wzrostu poprzez rozwój technologii. Philippe Aghion z College de France oraz London School of Economics and Political Science, wspólnie z Peterem Howittem z Brown University, opracowali matematyczny model opisujący proces twórczej destrukcji — ciągłego zastępowania starszych rozwiązań nowymi, lepszymi produktami i technologiami.
Prof. Hassler podkreślił, że "musimy pielęgnować mechanizmy stojące za twórczą destrukcją, aby nie popaść ponownie w stagnację". Komitet zauważa jednak, że proces ten rodzi konflikty — innowacje mogą być blokowane przez firmy o ugruntowanej pozycji i grupy interesu, jeśli brak jest odpowiednich regulacji i działań wspierających konkurencję.
Od telefonii komórkowej po smartfony
Podczas prezentacji w Akademii przywołano przykład rozwoju telefonii komórkowej jako ilustrację twórczej destrukcji. Nowe modele systematycznie zastępują starsze, co szybko dezaktualizuje wcześniejsze rozwiązania. Wspomniano spektakularny sukces Nokii w czasach klasycznych telefonów komórkowych oraz jej utratę dominacji po wejściu na rynek smartfonów, które całkowicie zmieniły sposób komunikacji.
Reakcje laureatów
Francuski ekonomista Philippe Aghion, łącząc się na żywo niedługo po ogłoszeniu decyzji Akademii, nie krył emocji: "Jestem szczęśliwy i zaskoczony" — przyznał.
